Wednesday, January 9, 2013

រោគរបេងជាអ្វី?

  រោគរបេង​(Tuberculosis-TB)​គឺជារោគ​ឆ្លង​ឬជាមេរោគ​មួយបាន​បណ្តាលមកពី​មេរោគម្យ៉ាង​ ដែលចូល​ទៅក្នុងសួត​របស់​អ្នក​តាមរយៈ​ការដក​ដង្ហើម។​វាមានមេរោគ​TB​ពីរយ៉ាង​គឺ ៖​របេងឆ្លង ​និង ​រោគរបេង​ ។
របេងឆ្លង​ជារោគ​ម្យ៉ាង​ ដែលអ្នកមាន​រោគ​របេងមួយ​ចំនួនតូច​រស់នៅ​របស់អ្នក​ ប៉ុន្តែវាមិន​ទាន់​ធ្វើឱ្យ​អ្នកកើតរបេងនៅ​ឡើយ​ទេត្បិតប្រព័ន្ធ​ធ្វើឱ្យអ្នក​ សុំារោគក្នុង​ខ្លួនរបស់អ្នក​កំពុងតែរារាំង​មេរោគកុំឱ្យ​បណ្តាល​មានបញ្ហា​ ផ្សេងៗ​ទៀតដែរ​។​​អ្នកតែងស្រួល​ខ្លួន​ គឺអ្នកមិន​មានឈឺ​ថ្កាត់អ្វីទេ​ ហើយ​អ្នកក៍​មិនអាច​ចំឡង​មេរោគរបេង​ទៅអ្នកផ្សេង​ទៀតដែរ ​។ ​ប្រសិន​បើអ្នក​មាន​របេងឆ្លង​ ហើយ​ប្រព័ន្ធ​ធ្វើឱ្យ​អ្នកសុំាមេរោគ​នៅក្នុង​ខ្លួនរបស់​អ្នកក្លាយ​ជាខ្សោយ​ នោះ​របេងឆ្លង​របស់អ្នកអាច​បង្កើតទៅ​ជារោគ​របេង ​ហើយជួន​កាលគេ​ហៅថា​«គ្មានសកម្មភាព»​ ឬ​«កំពុងដេកលក់»​។​
រោគរបេង​ ​គឺជារោគម្យ៉ាង​ ដែលអ្នក​មានរោគរបេង​យ៉ាងច្រើនរស់នៅ​ក្នុងខ្លួនរបស់​អ្នក​ហើយ​មេរោគ​នោះ ​ក៍បណ្តាលឱ្យ​អ្នកកើត​របេង។​តាមធម្មតា​អ្នកមិនស្រួល​ខ្លួនទេ​ជាញឹកញយ​ អ្នកអាច​ចម្លង​មេរោគរបេង​ពី​អ្នកដ៍ទៃ​ទៀត​។ ​រោគរបេង​អាចរក​ឃើញ​នៅ​ក្នុងអវយវៈ​ ជាច្រើន​នៃខ្លួន​ប្រាណ​របស់អ្នក​ ​ប៉ុន្តែតែ​តាមធម្មតា​វាប៉ះពាល់​សួតរបស់អ្នក​។អការៈ​(សញ្ញា​សំគាល់​រោគ) ជាទូទៅ ​បំផុតនៃ​រោគរបេង​គឺធ្វើឱ្យ​អ្នកក្អក ​គ្រុន ​មិនឃ្លានអាហារ​ ​ស្រកទំងន់​ ​ហិតហៃកំឡាំង​ ​បែកញើស​ពេលយប់​ និង​ អស់កម្លាំង​កំហែង​ណាស់​។
ការពិសោធ​មើលអំពីការ​ឆ្លងជំងឺរបេង​ នោះអាច​ធ្វើបាន​តាមរយៈ​គ្រូពេទ្យ​ ​ឬ ​ពេទ្យរបស់អ្នក​ ឬក៍តាម​មជ្ឈមណ្ឌល​សុខភាព​។​កាលណា​អ្នកបាន​ពិសោធន៍​រោគរបេង​របស់អ្នកហើយ​ អ្នកត្រូវ​តែវិល​ទៅជួប​គ្រូពេទ្យ​ ​ឬពេទ្យរបស់​អ្នកវិញ​ ​ឬទៅមជ្ឈមណ្ឌល​សុខភាពវិញ​ ​ក្នុងរយៈពេល​ ២ ​ឬ ​៣ ​ថ្ងៃ ដើម្បីឆែក​មើល​ការពិសោធន៍​នោះ។​ ​ប្រសិនបើ​អ្នកមក​វិញមក​ក្រោយពី​ ​៣ថ្ងៃ​ អ្នកប្រហែល​ត្រូវពិសោធន៍​មើលម្តងទៀត​។​បើការ​ពិសោធ​នោះមានលទ្ធផល​ជាវិជ្ជមាន ​ ​វាមានសេចក្តីថា​ ​អ្នកមាន​រោគរបេង​ ហើយ​គ្រូពេទ្យ​របស់អ្នកអាច​បង្គាប់ឱ្យ​គេថតសួត​របស់អ្នកតាម​ កាំរស្មីអ៊ិចដើម្បី​ឱ្យប្រាកដ​ថាពិតជា​កើតឬ​មិនកើត​រោគរបេង​នោះ​ទេ។ សព្វថ្ងៃនេះ​ក៍មានការពិសោធន៍​ឈាមមើលរោគ​របេងដែរ​ ។
ប្រសិនបើ​ករណីមាន​ឆ្លងរបេង​ នោះអ្នកអាច​ទទួលថ្នាំពេទ្យ​ ។ ប្រសិបើសិន​ជាអ្នកកើតរបេង​អ្នកត្រូវលេបថ្នាំ​ជាច្រើនមុខ​ចំនួនចំនួនពី ​៦ ​ទៅ ​៩ ខែ ​ទើបរោគរបេង​ជាសះស្បើយ។​
មេរោគរបេង​វាឆ្លងរាលដាល​ ទៅមនុស្សផ្សេង​ៗទៀតនៅពេល​អ្នកណាម្នាក់កើតរោគរ​បេងសួត​ហើយក្អក​ ឬកណ្តាស់​បញ្ចេញ​មេរោគរបេង​នោះ​ទៅ​តាមខ្យល់អាកាស​។ ​មនុស្សដែល​រស់នៅជាមួយ​ ធ្វើការជាមួយ​ ​ឬចំណាយ​ពេលយ៉ាង​ច្រើនជាមួយអ្នក​កើតរបេង​ ជននោះអាច​ដកដង្ហើមចូល​មេរោគ​ រ​បេងហើយបាន​ឆ្លងរោគ​របេង​ ។ ហើយ​មេរោគរបេង​នេះពុំអាចឆ្លង​ដោយសារ​ការកាន់​ម្ហូបចំណី​ ឬវត្ថុអ្វីផ្សេង​ទៀត​ឡើយ​។
មានឱសថ​ដែលរឹងរូស​ជាមួយមេរោគ​របេង​ គឺបណ្តាល​មកពីមេរោគ​របេងដែល​ពុំអាច​សម្លាប់បាន​ ​ជាមួយ​នឹងថ្នាំ​របេង​ជាទូទៅ​ ​។​បើសិនជា​អ្នកមាន​បញ្ហា​ឱសថ​រឹងរូស​នឹងរោគរបេង​ នោះ​ប្រហែល​ជាត្រូវ​លេបថ្នាំ​រេបងជា​ច្រើនមុខ​ ឱ្យបាន​យ៉ាងហោច​ណាស់ចំនួន​ ​១២​ ​ខែ​ ​។​ អ្នកជំងឺអាច​កើតបញ្ហាឱសថរឹង​រូសនឹងរោគរបេង​ ប្រសិនបើជា​លេបថ្នាំ​របេងឱ្យស្រប​នឹងសេចក្តីណែ​នាំរបស់​គ្រូពេទ្យ​ ​ឬបើអ្នក​ឈប់លេប​ថ្នាំនៅ​មុនការព្យាបាល​របស់អ្នក​បានចប់​ ​។គ្រូពេទ្យ​នឹងប្រាប់​អ្នកពីពេល​វេលា​ត្រូវឈប់​លេបថ្នាំ​របេងរបស់អ្នក​។
ប្រភេទថ្នាំ ​BCG​ ជាថ្នាំចាក់ ​ការពាររោគរបេង​ ត្រូវបានចាក់នៅ​ប្រទេសជា​ច្រើនដែល​សម្បូរ​រោគរបេង​ ថ្នាំនេះ​វាជួយការពាទារក​និង ​ក្មេងតូចៗ​កុំឱ្យកើត​រោគរបេង​។​ថ្នាំ BCG ​អាចការពារ ​ក្មេងបាន​យ៉ាង​ល្អពី​ ​៥​ ​ទៅ​ ​១០​ ​ឆ្នាំ​ ​ហើយជួនកាល​វាមិនការពារ​រោគរបេង​បានសោះឡើយ​។​ថ្នាំនេះ​កម្របាន​ប្រើនៅ​ សហរដ្ឋអាមេរិក​ណាស់​ ​ពីព្រោះមនុស្ស​ដែលបានចាក់ថ្នាំ​ ​BCG​ គង់តែអាច​កើតរោគ​របេងបានដែរ​ ។​មនុស្សដែល​បានចាក់ថ្នាំ​ ​BCG​ ​លើសពី​ ​១០​ ​កន្លងទៅ​ ​ហើយឥឡូវនេះ​ ការពិសោធន៍​មើលរោគរបេងបញ្ជាក់​ថាមានរោគនោះ ​ទំនងជាមានរោគ​របេងឆ្លង​។
                                                               (ក្រសួងសុខភាពសាធារណៈរដ្ឋម៉ាស្សឈូសេដ្ឋផ្នែកខាងបង្ការ និង ទប់ទល់រោគរបេង​)