Saturday, January 5, 2013

ជីំងឺមហារីកដោះ

ជំងឺ​មហារីក​ដោះចាប់​ផ្តើម ​កកើតនៅក្នុង​ជាលិកា​របស់ដោះ​។ វាគឺជា​ការលូតលាស់​ធំហួស​ ប្រមាណ​និង​ខុសពី​ប្រក្រតី​របស់កោសិកាដោះ​(ហើយយើង​ក៍បានដឹង​ដឹងថា​ ​វាជាសាច់ដុះ​នៅក្នុង​ ដោះដែល​បណ្ដាល​ឱ្យ​មាន​គ្រោះ​ថ្នាក់​។ នៅក្នុង​ដោះមាន​ក្រពេញមួយ​ចំនួន​ហៅថាឡុប (lobes​មានរាងសំប៉ែត​ ) ដែលធ្វើ ​ឱ្យមាន​ទឹកដោះ​ហើយ​ចេញទឹកដោះ​បន្ទាប់​ពីពេល​ដែល​ស្ត្រីទើប​តែមាន​ទារក​។ បំពង់ដែល​តភ្ជាប់​ក្រពេញ​ទឹកដោះ​ទៅនឹង​ចុងដោះ​ដែលជា​កន្លែងទឹកដោះ​ចេញនោះ​ហៅ ​ថាបំពង់ទឹក​ដោះ(duct)ដោះគឺ ​កើតមកពី​ក្រពេញ​ទឹកដោះ​ ​បំពង់ទឹក​​ដោះ ​និងជាលិកា​ដែលតភ្ជាប់​និងមាន​ជាតិខ្លាញ់។​ ជំងឺ​ មហារីកដោះ​ ​អាចកើតមាន​ឡើងគ្រប់​ទីកន្លែងនៅក្នុងដោះ​។ ​
ធាតុពិតនៃជំងឺមហារីកដោះ ?
-​ អត្រានៃជំងឺ​មហារីកដោះ​កើនជាលំដាប់​ក្នុង​ចំណោមជនជាតិ​អាស៊ីអាមេរិកាំង​
-ចំពោះស្ត្រី ​ដែលមានដើម​កំណើតពីអាស៊ី​ ​និងពីកោះនៃ​សមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក​អត្រានៃជំងឺ​មហារីក​ដោះដែល​រាលដាលបាន​ កើនឡើងដល់​ទៅ ​១៥ ​ភាគរយ​ក្នុងចន្លោះ​ឆ្នាំ១៩៨៨ និង​ឆ្នាំ១៩៩៧។​
-រវាង ​ការពិនិត្យឃើញ​ជំងឺមហារីកដោះ​ក្នុងចំណោមស្ត្រី​អាស៊ីអាមេរិកកាំង​ និងស្ត្រី​ជនជាតិ​អាមេរិកាំង​ស្បែកស​ ​ឃើញថា​សភាពជំងឺ​របស់ ស្ត្រីអាស៊ីអាមេរិកាំង​ច្រើនតែ​មាន​សភាពសភាព​ធ្ងន់ធ្ងរជាង​ស្ត្រីជនជាតិ​ អាមេរិកាំងស្បែកស។ ​
™ -អត្រា​ដែលអាច​មានជីវិតគង់នៅ​ ​(បន្ទាប់ពីមានជំងឺ​មហារីកដោះ)​ ក្នុងចំណោម ​ស្ត្រីអាស៊ី​អាមេរិកាំង​ ​បន្ទាប់ពី​បាន​ធ្វើរោគ​វិនិច្ឆ័យ​ហើយ​ ឃើញ​ថាទាប​ជាងអត្រា​របស់ស្ត្រីជន​ជាតិអាមេរិកាំង​ស្បែកស​។
™ -​ជំងឺមហារីក​ដោះអាចព្យាបាល​បានដោយ​ជោគជ័យ​ ប្រសិនបើ​រកឃើញ​ជំងឺនេះ​ទាន់ពេល​
™ -ជំងឺមហារីក ​ដោះច្រើនតែ​កើតមានឡើង​ក្នុងចំពោះ​ស្ត្រីជន​ជាតិចិន​ ​ហ្វីលីពីន​ ​ហាវៃ​ ​ជប៉ុន និង​ កូរ៉េ​។ ​បុន្តែអាច​មាន​ឥទ្ធិពលទៅ​លើស្ត្រីជន​ជាតិអាស៊ីគ្រប់រូប​។
™ -នៅពេលដែល ​យើងរក​ឃើញជំងឺ​មហារីកដោះ​ក្នុងដំណាក់កាល​ដែលជំងឺ​ទើបតែកើត​ អត្រា​ដែលអាច​មានជីវិតគង់​នៅក្នុងរយៈពេល​​៥ឆ្នាំដំបូង​មានកម្រិតខ្ពស់​(ប្រហែល៩៧%)​បើរកឃើញ​ជំងឺនៅ​ដំណាក់​ការធ្ងន់ធ្ងរ​ជាង​នេះ ​គឹបន្ទាប់ពីជំងឺ​បាននរាលដាល​ទៅសរីរាង្ព​ផ្សេង​. អត្រា​ដែលអាច​មាន​ជីវិតគង់​នៅមានកំរិត​ចុះថយ​ចុះយ៉ាងខ្លាំង​។
តើនរណាខ្លះអាចរងគ្រោះថ្នាក់ដោយសារជំងឺនេះ?
-គ្រោះថ្នាក់អាច​កើតមានឡើង​ចំពោះស្ត្រីគ្រប់រូប​ ​សូម្បីតែស្ត្រីអាស៊ី​ហើយជា​ពិសេស​គឺស្ត្រីដែលមាន​អាយុ​ច្រើនជាង ៥០ឆ្នាំ។
™ -​ស្ត្រីដែលមាន​ប្រវត្តិគ្រួសារ​ធ្លាប់កើតជំងឺ​មហារីកដោះ​ដូចជា​ ម្តាយ ​ឬបងប្គូនស្រី​។
™ -ស្ត្រីដែលមាន​ប្រវត្តិផ្ទាល់​ខ្លួនធ្លាប់​កើតជំងឺ​ មហារីកដោះ​ ប្រភេទដែលមិន​មានគ្រោះថ្នាក់​។ ​
™ -ស្ត្រីដែលមាន​ផ្ទៃពោះ​លើកទីមួយ​នៅពេល​ដែលមាន​អាយុច្រើន​ ​(៣០ឆ្នាំ)​ ​មិនដែល​មានផ្ទៃ​ពោះ​សោះ​។
-ស្ត្រីដែលឆាប់​ចាប់ផ្តើមមានរដូវ ​ម្ថានកា​រយឺតយ៉ាវ​ក្នុងការ​អស់រដូវ ​
™ -ស្ត្រីដែលចូល​ចិត្តទទួល​ទានសាច់ដែលមាន​ជាតិខ្លាញ់ច្រើន ស្ត្រីដែល​លើស​ទម្ងន់ ​(ធាត់)
រោគសញ្ញានិងអាការរោគ ​ ?
ជំងឺ ​មហារីកដោះ​អាចមិន​មានរោគសញ្ញា​ទេនៅពេល​ដែលជំងឺ​ទើបតែចាប់​ផ្តើមកើត​ហេតុ​ ដូច្នេះ​ការឱ្យពេទ្យ​ពិនិត្យដោះ​ឱ្យបានទៀងទាត់​ជាការ​សំខាន់ណាស់​ ទោះបីអ្នក​មិនមានរោគ​សញ្ញាអ្វីក៍ដោយ​ (ព្រោះថា ​អ្នកអាចមានកើតជំងឺ​នោះ)
ដុំសាច់​ ឬសាច់នៅក្នុងដោះ​ ឬនៅម្តុំក្លៀំក​
™ – ​ដោះមានការ​ផ្លាស់ប្តូរទំហំ​ ទ្រង់ទ្រាយ ​និងពណ៌សម្បុរ​
-™ ​ចុងដោះចេញទឹក ​
-™ នៅពេល​ដែលស្ទាប​ស្បែកដែល​ស្រោបដោះ​ ឃើញថាមាន​ការផ្លាស់ប្តូរ ​ស្បែក​អាចខួច​ចូល ឬខួចចេញ​ ឫបែកស្រកា​)
 ការណែនាំសំរាប់ការពិនិត្យដោះ ?
ស្ត្រីគ្រប់រូបត្រូវ ​តែធ្វើតាម​គោលការណ៏ណែ​នាំទាំងនេះ​ជាចាំបាច់​ដើម្បីពនិត្យ​រកជំងឺ​មហារីក​ ឱ្យឃីញ​ទាន់ពេល ព្រោះថា​ជំងឺ​មហារីកដោះ​មិនបង្ហាញ​នូវរោគ​សញ្ញា​ទេពេលដែល​ទើបតែចាប់​ផ្តើម​។
ការណែនាំ មានដូចតទៅៈ
™ -ស្ត្រីដែល​មានអាយុ​ច្រើនជាង៤០ឆ្នាំ ​ត្រូវតែឱ្យ​គ្រូពេទ្យថតដោះ​ ​និងពិនិត្យដោះ​បែបស៊ីប៉ីអី​ (CBE)​ ឱ្យបានរៀងរាល់ឆ្នាំ​។
™ -ស្ត្រីដែល​មានអាយុ​ពី២០ឆ្នាំ ​ទៅ៣៩ឆ្នាំ ​ត្រូវឱ្យគ្រូពេទ្យ​ពិនិត្យដោះ​បីឆ្នាំម្តង​។
™ -ស្ត្រីគ្រប់​រូបដែលមាន​អាយុច្រើនជាង​២០ឆ្នាំ​ ត្រូវពិនិត្យដោះ​ដោយខ្លួនឯង​រៀងរាល់ខែ​។